Βρέθηκα στο Βερολίνο το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Ιανουαρίου, παραδοσιακά αφιερωμένο σ’ εκδηλώσεις απότισης τιμής στη μνήμη της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ: Φέτος έκλεισαν 90 χρόνια [15 Ιανουαρίου 1919] από τη δολοφονία τους από αξιωματικούς των «Ελευθέρων σωμάτων» με τη συγκατάθεση του σοσιαλδημοκράτη Καγκελάριου Έμπερτ. Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες δεν αποθάρρυναν την μαζική συμμετοχή: Στην «σιωπηλή απόδοση τιμής» από νωρίς το πρωϊ της Κυριακής, 11/1, στο Μνημείο των Σοσιαλιστών στο νεκροταφείο Φρίντριχσφέλντε, ανταποκρίθηκαν 80.000 άνθρωποι στο κάλεσμα του Die Linke. Ανάμεσά τους, νεαρά ζευγάρια με τα παιδιά τους περίμεναν στο χιόνι τη σειρά τους ν’ αφήσουν ένα κόκκινο γαρύφαλλο στους τάφους της Ρόζας και του Καρλ, αλλά και άλλων από τους δεκάδες κομμουνιστές και σοσιαλιστές ηγέτες που είναι ενταφιασμένοι στους τοίχους γύρω απ’ το μνημείο. Προς το μεσημέρι έφτασαν οι νεαροί, στην πλειοψηφία τους, συμμέτοχοι της παραδοσιακής διαδήλωσης στη μνήμη της Λούξεμπουργκ και του Λίμπκνεχτ, με κεντρικό σύνθημα τον τερματισμό της επέμβασης στη Γάζα. Φέτος, που από μεριάς του Die Linke συμμετείχε η Κομμουνιστική Πλατφόρμα, οι διαδηλωτές έφταναν τις 12.000.
Στα γερμανικά στη λέξη για την απόδοση τιμής στη μνήμη περικλείεται και η λέξη «στοχασμός»: Το προηγούμενο και το τρέχον σαββατοκύριακο διοργανώθηκαν δυο συναντήσεις με τον τίτλο «Συνδιάσκεψη για τη Ρόζα Λούξεμπουργκ». Μια πολιτική, στις 10 Ιανουαρίου, με άξονες θέματα διεθνισμού, δράσης στα 60στα γενέθλια του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο, για τον τερματισμό της εισβολής στη Γάζα και για την πολιτική απέναντι στην Ε.Ε, οργανωμένη από την εφημερίδα Junge Welt ως ομπρέλα για ολόκληρη την πέραν του Die Linke αριστερά. Με συμμετοχή της «Κομμουνιστικής Πλατφόρμας» του και - στη συζήτηση για την Ευρώπη - του Προέδρου του, Λόταρ Μπίσκι. Μόλις ολοκληρώθηκε, επίσης, 3ήμερη θεωρητική συνδιάσκεψη για τη σύγχρονη νοηματοδότηση της σκέψης της Ρόζας, με συμμετοχή πρακτικά όλων όσοι ασχολούνται μαζί της στη Γερμανία: Οργανωμένη από το, συνδεμένο με το Die Linke, Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Στο μάτι του κυκλώνα της οικονομικής κρίσης, το Βερολίνο και η Γερμανία ετοιμάζονται επιπλέον για ένα έτος συνεχών εκλογικών αναμετρήσεων και «στρογγυλών» επετείων, με προεξάρχουσες αυτές της έναρξης του Β΄ παγκόσμιου πόλεμου και του 1989. Στο Ιστορικό Μουσείο προϊδεάζει η νέα έκθεση για τους σταθμούς της ιστορίας του Γερμανικού Συντάγματος: 1849, 1919, 1949, 1989. Στα εκθέματα όλα είναι περίπου «ίσα» π.χ. σύντομη αναφορά στο Berufsverbot, με το οποίο διώχθηκαν απ’ τις δουλειές τους στην Ομοσπονδιακή Γερμανία χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι με την υπόνοια συμπάθειας στην «κομμουνιστική ιδεολογία», και έκθεση με πλακάτ των διαδηλωτών του ’89 στη Λειψία, μαζί και του πανό με τα λόγια της Ρόζας: «Ελευθερία είναι πάντα η ελευθερία αυτού που σκέφτεται διαφορετικά».
Η «Μεγάλη Συμμαχία» στην κυβέρνηση χάνει κομματικά μέλη: Μέσα στον τελευταίο χρόνο, 18.685 μέλη οι σοσιαλδημοκράτες και 8.858 οι χριστιανοδημοκράτες, που για πρώτη φορά βρέθηκαν να έχουν περισσότερους οργανωμένους απ’ το SPD. To Die Linke, αντίθετα, απέκτησε 7.000 καινούργια μέλη.
Δύο ώρες μετά τη διαδήλωση για τη Ρόζα και τον Καρλ με κεντρικό θέμα την αλληλεγγύη στο λαό της Γάζας, γινόταν για πρώτη φορά διαδήλωση, οργανωμένη από την Εβραϊκή Κοινότητα, με τίτλο «Σταματείστε την τρομοκρατία της Χαμάς» και κύριο σύνθημα «Ζήτω το Ισραήλ». Στη διαδήλωση, στην οποία σύμφωνα με τους οργανωτές της συμμετείχαν 3.000 άτομα και σύμφωνα με την αστυνομία 1.000, χαιρέτησαν υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες των χριστιανοδημοκρατών [«είμαστε πλήρως αλληλέγγυοι»], των σοσιαλδημοκρατών [τακτική ίσων αποστάσεων], των πράσινων [σφυρίχτηκε η ομιλήτρια τους, επειδή ζήτησε να κατεδαφιστεί το τείχος] και, με δική του πρωτοβουλία, ο Πάουλ Λέντερερ, μέλος του Προεδρείου του Die Linke και επικεφαλής στο Βερολίνο [«Σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες πρέπει να καταπολεμηθεί ο αντισημιτισμός»]… Την Τετάρτη που μας πέρασε διοργανώθηκε μεγάλη φοιτητική κινητοποίηση στη Φρανκφούρτη με αίτημα-κλειδί την κατάργηση των διδάκτρων, ένα-τρίτο φοιτητική συμμετοχή στη σύγκλητο και κατά της σύνδεσης ακαδημαϊκής έρευνας και μεγάλων επιχειρήσεων: Όπως αυτό εκφράζεται σήμερα με την αναγόρευση του Προέδρου της Ντόιτσε Μπανκ [επιτυχής η δεύτερη προσπάθεια του] σε καθηγητή του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης και με τη δημιουργία «κλειστού» ινστιτούτου οικονομικών μελετών υπό την αιγίδα της μεγαλύτερης τράπεζας στο πλαίσιο του.
Στο επίκεντρο της συζήτησης για την οικονομική κρίση βρίσκεται η εξαγορά, – προσωρινή, όπως διακηρύσσεται - , αντί 10 δις ευρώ από το πακέτο ενίσχυσης των τραπεζών, ακόμα 25% των μετοχών του προβληματικού κολοσσού Κομέρτς Μπανκ (η οποία ολοκληρώνει την εξαγορά της προβληματικής Ντρέσντνερ Μπανκ, που εξαγόρασε τον, επίσης προβληματικό, ασφαλιστικό όμιλο της Αλιάντς). Έχοντας πλέον το 50% των μετοχών της Κομέρτς στην κατοχή του, το κράτος διατηρεί μόνο δικαιώματα μειοψηφίας. Επιπλέον, έχοντας καταβάλει από την αρχή συνολικά 18 δις ευρώ στην Κομέρτς, το σύνολο του (μισού) μετοχικού κεφάλαιου που κατέχει έχει χρηματιστηριακή αξία μόλις 4 δις… Σύμφωνα με οικονομικό αναλυτή Βερολινέζικης εφημερίδας: «Η εν μέρει κρατικοποίηση της Κομέρτς Μπανκ αποτελεί κάτι ανήκουστο, ένα σκάνδαλο. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση οφείλει με τα λεφτά που έχει ήδη καταβάλλει να αγοράσει ολόκληρη την Κομέρτς και να τη διευθύνει. Μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλίσει ότι δε θα πάνε χαμένα τα λεφτά των φορολογούμενων.» Τα Προεδρεία των συνδικάτων της Κομέρτς ζητούν η Τράπεζα να μην προχωρήσει στην κατ’ αρχήν κατάργηση 7.000 από τις 65.000 θέσεις εργασίας, όπως έχει εξαγγείλει. Η κυβέρνηση απαντά με αύξηση της περιόδου καταβολής επιδόματος ανεργίας από 12 σε 18 μήνες…
Στους κόλπους του Μεγάλου Συνασπισμού αυτές τις μέρες τσακώνονται σχετικά με το δεύτερο κρατικό πακέτο χρηματοδότησης, αυτό των 100 δις ευρώ για τις επιχειρήσεις: Θα υπάρξουν και εδώ εν μέρει κρατικοποιήσεις; Οι χριστιανοδημοκράτες θεωρούν ότι κατ’ εξαίρεση θα μπορούσαν και θα έπρεπε να υπάρξουν, οι σοσιαλδημοκράτες αρνούνται κατηγορηματικά.
Την ίδια περίοδο, με την εφαρμογή της υποθήκης που άφησε ο Σρέντερ, των νόμων Χάρτς ΙV, επιταχύνεται η κατάρρευση του δικτύου κοινωνικής προστασίας των περισσότερο αδύναμων. Από την εφαρμογή τους από 1 Οκτωβρίου διαπιστώνεται ότι ο μεγάλος χαμένος είναι 500.000 παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών, καθώς μειώνονται όλα τα κρατικά επιδόματα γι΄ αυτά. Επιπλέον, από την εφαρμογή του μέτρου για περιορισμένη περίθαλψη των παιδιών που οι γονείς τους χρωστούν ασφάλιστρα στα Ταμεία, 50.000 παιδιά μπορούν πλέον να κάνουν χρήση νοσοκομείων και γιατρών μόνο για έκτακτα περιστατικά ή για οξείες ή επώδυνες ασθένειες [εξαιρούνται πλήρως τα δόντια]… Η γερουσιαστής του Βερολίνου, υπεύθυνη για τα Κοινωνικά Δικαστήρια, σοσιαλδημοκράτισσα Γκιζέλα φον ντερ Άουε, σηκώνει ψηλά τα χέρια(14.1.2009): Οι καταγγελίες ενάντια στην εφαρμογή της νομοθεσίας Χαρτς ΙV έφθασαν τις 33.000, αυξάνοντας τις εκκρεμείς υποθέσεις μέσα σ΄ ένα χρόνο κατά 60%. Της διόρισαν ήδη 10 δικαστές, αλλά για να τα βγάλει πέρα χρειάζεται άλλους 40. «Το κακό βρίσκεται στ’ ότι οι νομοθετικές προϋποθέσεις είναι τόσο μπερδεμένες, ώστε τα Κοινωνικά Δικαστήρια σε όλη τη Γερμανία έχουν κατακλυστεί από μια πλημμυρίδα καταγγελιών. Η Δικαιοσύνη δε μπορεί να δρα όμως ως επανορθωτικός μηχανισμός κακών νόμων.»
Στο αεροπλάνο της επιστροφής διαβάζω την εφημερίδα «Σκούπα του δρόμου», που πουλούν οι άστεγοι του Βερολίνου. Το πρώτο φύλλο του 2009 είναι αφιερωμένο «Στο μέλλον…» Ανάμεσα σε πληθώρα άρθρων για το μέλλον του περιβάλλοντος, των πολικών αρκούδων, της θερμοκρασίας, ξεχωρίζει ένα για «Το μέλλον της εργασίας». Σ΄ αυτό διαπιστώνεται μελαγχολικά ότι με τη νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, ο ρόλος της εργασίας ως το βασικότερο μέσο κοινωνικοποίησης των ανθρώπων τελειώνει μαζί με το δραστικό περιορισμό της πλήρους απασχόλησης. Ο αρθρογράφος εκτιμά ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ανακοπής αυτής της πορείας: Οι άνεργοι που δεν παίρνουν πια επίδομα ανεργίας, για να μπορούν να παίρνουν την (πολύ μικρότερη) «κοινωνική βοήθεια» πρέπει να έχουν αποδεχτεί μέσω γερμανικού ΟΑΕΔ μια οποιαδήποτε θέση μερικής απασχόλησης με εισόδημα τουλάχιστον 400 ευρώ το μήνα και, προαιρετικά, επιπλέον μια από τις λεγόμενες «δουλειές του 1 ευρώ» στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα. Πρόκειται στην πραγματικότητα για «εθελοντική» εργασία, που υποτίθεται ότι τους εξασφαλίζει μόρια «απασχολησιμότητας», κανένας όμως δεν έχει βρει ακόμα δουλειά μέσα απ’ αυτό. Ενώ με την ταχύτατη ανάπτυξη του ο τομέας της «δουλειάς του 1 ευρώ» έφτασε σήμερα ν΄ απασχολεί, σε κανονικές θέσεις εργασίας, 350.000 (απελπισμένους) ανθρώπους.
Σε μια ταμπέλα στο δρόμο με τη λέξη «ΟΑΕΔ», κάποιος είχε γράψει από κάτω με σπρέι: Unsere Zukunft. Το μέλλον μας. Εμείς ας βάλουμε ένα ερωτηματικό.
Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ της 18/1/09