Δημήτρης Στρατούλης
Τις τελευταίες ημέρες η τρόικα, η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και Ακροδεξιάς και ο ΣΕΒ με εκβιασμούς και τελεσίγραφα προετοιμάζουν το έδαφος για δραστικές μειώσεις των μισθών στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, ακόμα και του κατώτερου μειωμένου μισθού, ώστε να φτάσουν στα επίπεδα Κίνας και Βαλκανίων.
Οι μισθοί όμως των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, ακόμα και ο κατώτερος εγγυημένος, έχουν ήδη υποστεί δραστικές πραγματικές μειώσεις στα δυόμιση χρόνια του μνημονίου και τώρα απλά ετοιμάζεται το τελικό χτύπημα.
Οι μέχρι τώρα μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα μετά το μνημόνιο
Η προηγούμενη κυβέρνηση Παπανδρέου είχε συμφωνήσει με την τρόικα για την κατάργηση του κατώτερου εγγυημένου μισθού και έχει νομοθετήσει αυτή την συμφωνία τους με το νόμο 3845/2010.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 2 παράγραφο 7 του νόμου 3845/2010, με τον οποίο εφαρμόστηκε το μνημόνιο στη χώρα μας, υπάρχει η πρόβλεψη ότι «οι όροι των ομοιοεπαγγελματικών και επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας μπορεί να αποκλίνουν έναντι των αντίστοιχων όρων των κλαδικών και Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και οι όροι των κλαδικών Συμβάσεων εργασίας μπορεί να αποκλίνουν έναντι των αντίστοιχων όρων των Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας», δηλαδή θα μπορούν να προβλέπουν μισθούς χαμηλότερους και από κατώτερο εγγυημένο μισθό.
Η κυβέρνηση σε εφαρμογή του μνημονίου, με τον ασφαλιστικό και εργασιακό νόμο 3863/10, άρθρο 74 παράγραφοι 8 και 9, θέσπισε το μισθό πρώτης απασχόλησης για νέους κάτω των 25 ετών στο 84% του εγγυημένου κατώτερου μισθού και για τους μαθητευόμενους κάτω των 18 ετών στο 70%. Με αυτό τον τρόπο υπονόμευσε την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπογράφεται από τη ΓΣΕΕ και τους εργοδοτικούς φορείς και ορίζει τον κατώτερο εγγυημένο μισθό. Αργότερα θεσμοθέτησε τη δυνατότητα των εργοδοτών να προσλαμβάνουν νέους μέχρι 25 ετών με το 80% του κατώτερου εγγυημένου μισθού, ενώ τις ίδιες αμοιβές θα παίρνουν όσοι άνεργοι προσληφτούν από ΜΚΟ για κοινωφελή εργασία.
Εν συνεχεία η κυβέρνηση και η τρόικα με το πρώτο επικαιροποιημένο μνημόνιο, τον Αύγουστο του 2010, και με το νόμο 3899/2010 συνέχισαν την κατεδάφιση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας διασφαλίζοντας ότι οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα υπερισχύουν των κλαδικών και αυτές με τη σειρά τους των ομοιοεπαγγελματικών. Προβλέφτηκε επίσης ότι «θα καταργηθεί η επέκταση των κλαδικών συμβάσεων σε όσους δεν εκπροσωπούνται στις διαπραγματεύσεις», ότι οι αποφάσεις της Διαιτησίας θα πρέπει να παίρνουν υπόψη σοβαρά την ανταγωνιστικότητα με όρους κόστους και ότι οι μισθοί θα πρέπει να είναι αντίστοιχοι με την παραγωγικότητα.
Στη συνέχεια η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου έδωσε τρία νέα θανάσιμα χτυπήματα στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και κατά συνέπεια στους μισθούς, που περιλήφτηκαν στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 19/20 Οκτωβρίου 2010:
- Καταργήθηκε η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, σύμφωνα με την οποία, εάν υπάρχει σωρευτική εφαρμογή πολλών ειδών συλλογικών συμβάσεων, υπερισχύει αυτή που είναι ευνοϊκότερη για τους εργαζόμενους. Σε περίπτωση συρροής συλλογικών συμβάσεων εργασίας η επιχειρησιακή θα υπερισχύει πλέον σε κάθε περίπτωση της κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής με πλαφόν προς τα κάτω τον κατώτερο εγγυημένο μισθό της Εθνικής Γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας.
- Αναστάλθηκε για δύο χρόνια η δυνατότητα επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων, που γινόταν με Υπουργικές αποφάσεις. Με τη διετή αναστολή της επέκτασης των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας δημιουργούνται στον ίδιο κλάδο εργαζόμενοι δυο ταχυτήτων, αυτοί για τους οποίους θα ισχύουν και οι άλλοι στους οποίους δεν θα ισχύουν οι κλαδικές συμβάσεις και θα παίρνουν πολύ μικρότερους μισθούς.
- Δόθηκε η δυνατότητα υπογραφής επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας σε απλές ενώσεις προσώπων σε επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 20 εργαζόμενους, με την προϋπόθεση να συμφωνούν τα 3/5 των εργαζομένων της επιχείρησης. Με αυτό τον τρόπο λύθηκαν τα χέρια των επιχειρήσεων να κάνουν οτιδήποτε θέλουν και να ζητούν μειώσεις μισθών εκβιάζοντας με απολύσεις τους μεμονωμένους εργαζόμενους.
Ο συνεταιρισμός κυβέρνησης-ΔΝΤ-ΕΕ με αυτές τις αλλαγές προώθησε την εκπλήρωση της διαχρονικής απαίτησης των δυνάμεων του κεφαλαίου για υπερίσχυση των επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας σε σχέση με την ΕΓΣΣΕ και τις κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές, ώστε να καταργηθεί ο κατώτερος εγγυημένος μισθός και κάθε επιχείρηση να έχει να αντιμετωπίσει μόνο την συνδικαλιστική οργάνωση των δικών της εργαζομένων, ώστε να την ενσωματώνει ή να την συντρίβει ευκολότερα.
Ήδη από τότε που πέρασαν αυτές οι αντεργατικές αλλαγές οι ατομικές συμβάσεις εργασίας γενικεύτηκαν και προβλέπουν δραστικές μειώσεις των μισθών (μέχρι 40%) των εργαζομένων με την μετατροπή της πλήρους εργασίας τους σε εκ περιτροπής ή σε μερική απασχόληση.
Ο κατώτερος μισθός έχει ήδη μειωθεί στην πράξη από 1-1-2012
Ενώ οι εργοδοτικές οργανώσεις και η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ θα καθίσουν - υπό τους εκβιασμούς της τρόικας και της κυβέρνησης - στο τραπέζι των «διαπραγματεύσεων» με στόχο να βρουν «λύσεις» για την αύξηση της «ανταγωνιστικότητας» των επιχειρήσεων (λύσεις που πάντα ζημιώνουν τους εργαζόμενους), ο βασικός μισθός στην Ελλάδα, από την 1η Ιανουαρίου 2012, μειώθηκε στην πράξη στα 600 ευρώ. Αυτό έγινε με τους εξής τρόπους:
- Τον Ιανουάριο του 2011, ο κατώτατος μισθός με βάση την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ήταν 739,56 ευρώ. Ο εργαζόμενος πλήρωνε τις ασφαλιστικές του εισφορές με συντελεστή 16% και έπαιρνε στα χέρια του 621 ευρώ. Φόρο δεν πλήρωνε επειδή τον κάλυπτε το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ.
- Τον Ιούλιο του 2011, επήλθαν τρεις αλλαγές. Σε εφαρμογή της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που υπεγράφη το 2010, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε με βάση τον ευρωπαϊκό πληθωρισμό και διαμορφώθηκε στα 751,39 ευρώ. Την ίδια ώρα όμως, η κυβέρνηση αύξησε τις εισφορές του εργαζόμενου κατά 0,5% (από το 16% στο 16,5%) και μείωσε το αφορολόγητο στις 8000 ευρώ. Έτσι, παρά την ονομαστική αύξηση, ο εργαζόμενος κατέληξε να παίρνει στα χέρια του τα ίδια δηλαδή 621,9 ευρώ. Η μείωση του αφορολογήτου και η αύξηση της ασφαλιστικής εισφοράς εξαφάνισαν ολόκληρη την αύξηση.
- Από την 1η Ιανουαρίου 2012, ενεργοποιήθηκε το νέο αφορολόγητο των 5000 ευρώ. Εξαιτίας αυτής της μείωσης παρακράτηση φόρου γίνεται πλέον ακόμη και στον κατώτερο εγγυημένο μισθό. Η παρακράτηση αυτή διαμορφώθηκε στα 26,62 ευρώ τον μήνα και οι καθαρές αποδοχές περιορίστηκαν στα 600,79 ευρώ.
Η πρωτοφανής επίθεση που δέχονται σήμερα οι εργαζόμενοι από την τρόικα και την κυβέρνηση στα δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο τους καθιστά αναγκαία αφενός την ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων και αφετέρου τη συνεργασία και τις κοινές δράσεις της Αριστεράς στη βάση ενός ριζοσπαστικού προγράμματος (διαγραφή χρέους με παύση πληρωμών και διεθνή λογιστικό έλεγχο, σύγκρουση και ρήξη με την ευρωζώνη, εθνικοποίηση – κοινωνικοποίηση τραπεζών, παραγωγική ανασυγκρότηση, αναδιανομή κλπ) με στόχους πρώτα απ’ όλα την υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων και το σταμάτημα της λεηλασίας του λαού και της χώρας μας.
