Η Φοροδιαφυγή στα Τρία Χρόνια Εφαρμογής του Μνημονίου

Α. Κούρος-
ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ

Εισαγωγικά

Όλα τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, κατά την τριετία εφαρμογής των μνημονίων, αυξήθηκε. Παρατηρώντας τα σχετικά απολογιστικά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, καθώς και λοιπούς δείκτες της οικονομικής δραστηριότητας, θα πρέπει να «συμφωνήσουμε» με τις κατά καιρούς εκφρασμένες αντιρρήσεις της τρόικας για την αναγραφή προϋπολογισθέντων εσόδων από την πάταξη της φοροδιαφυγής. Οι μνημονιακές κυβερνήσεις και το πολιτικό προσωπικό της διαπλοκής απέδειξαν το αυτονόητο: ότι δεν έχουν το ένα και μοναδικό στοιχείο που χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν τη μικρή και τη μεγάλη φοροδιαφυγή, δεν διαθέτουν δηλαδή την πολιτική βούληση. Από την άλλη μεριά όμως, η συνεχής αποτυχία σε αυτό τον κρίσιμο τομέα, σε συνδυασμό με τους ανεδαφικούς στόχους αύξησης των δημοσίων εσόδων (σε περίοδο πρωτοφανούς κρίσης), έδωσαν το άλλοθι στην τρόικα για την πλήρη αποδόμηση του κράτους πρόνοιας.

Εξετάζοντας λοιπόν τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν ως τώρα στις διάφορες εστίες της φοροδιαφυγής, έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

Φοροδιαφυγή ελευθέρων επαγγελματιών και ατομικών επιχειρήσεων
 Καταρχάς, ας υπενθυμίσουμε ότι πριν την κρίση στην Ελλάδα καταγραφόταν μια άκρως παράλογη κατανομή δηλωθέντων εισοδημάτων, όπου το μέσο ετήσιο δηλωθέν εισόδημα του βιομηχάνου ήταν μικρότερο από το μέσο ετήσιο εισόδημα του μισθωτού.

Ετήσιο εισόδημα το 2007 κατά κύριο επάγγελμα
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
ΚΥΡΙΟ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΙΣΘΩΤΟΙ
14.437
ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ
11.873
ΕΜΠΟΡΟΙ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΙ
ΒΙΟΤΕΧΝΕΣ-ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΕΣ
10.440
ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
9.057
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΕΣ
3.911
ΓΕΩΡΓΟΙ – ΚΤΗΝ/ΦΟΙ
ΑΛΙΕΙΣ – ΕΚΜ. ΔΑΣΩΝ
2.455
Πηγή: Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, ποσά σε ευρώ

Τρία χρόνια μετά, η κατάσταση στο συγκεκριμένο πεδίο φοροδιαφυγής είναι ακόμη χειρότερη: ενώ το οικονομικό έτος 2008 οι αυτοαπασχολούμενοι (φυσικά πρόσωπα πλην μισθωτών και συνταξιούχων) κατέβαλαν (μέσω των ετήσιων φορολογικών δηλώσεων) φόρους 2,3 δις ευρώ, το οικονομικό έτος 2011 κατέβαλαν μόλις 1,6 δις ευρώ. Αυτό όμως που έχει ακόμα μεγαλύτερη ακόμη σημασία, δεδομένης της μεγάλης μείωσης του ΑΕΠ που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, δεν είναι τόσο το απόλυτο μέγεθος των φόρων όσο η διαχρονική κατανομή τους στα υποκείμενα της φορολογίας. Όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας, τα αποτελέσματα των εφαρμοζόμενων πολιτικών στον τομέα της φοροδιαφυγής των αυτοαπασχολουμένων επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΦΟΡΩΝ ΕΤΟΥΣ 2008
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΦΟΡΩΝ ΕΤΟΥΣ 2011
ΔΙΑΦΟΡΑ
ΜΙΣΘΩΤΟΙ-ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ
47,94%
55,09%
7,15%
ΛΟΙΠΑ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
17,5%
15,44%
-1,61%
ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
35,01%
29,47%
-5,54%


100%
100%

Πηγή: Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων

Η ως άνω περαιτέρω επιβάρυνση των μισθωτών-συνταξιούχων συγκριτικά με τα λοιπά φυσικά πρόσωπα επιβεβαιώνεται και από το γεγονός της σταθερής περίπου αναλογίας που κατέχει η κάθε ομάδα στο σύνολο των φυσικών προσώπων, ανάμεσα στα τρία έτη.


Αριθμός Φορολογικών Δηλώσεων
Αριθμός Φορολογικών Δηλώσεων ως ποσοστό (%)

2008
2011
2008
2011
ΜΙΣΘΩΤΟΙ-ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ
3.567.436
3.598.670
64%
63%
ΛΟΙΠΑ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
2.031.449
2.082.396
36%
37%

5.598.885
5.681.066
100%
100%
 
Η χαρακτηριστική, για το ελληνικό φορολογικό σύστημα, αδικία στην άμεση φορολογία αυξάνει με γεωμετρικό τρόπο τα τελευταία χρόνια.

Φοροδιαφυγή (ή νόμιμη φοροαποφυγή) των πολυεθνικών επιχειρήσεων

Από τότε που ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα, οι μεγάλες εταιρίες αυξάνουν συνεχώς την κυριαρχία τους στην αγορά, καταστρέφοντας και επικρατώντας επί των μικρότερων επιχειρήσεων. Τα στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα.

Σύμφωνα με την έκθεση της ICAP για την κερδοφορία των 500 πιο μεγάλων επιχειρήσεων το 2010, οι 20 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις κάλυψαν (από κοινού) το 53,4% των κερδών (προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων) των 500 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων.

Πιο εντυπωσιακό είναι το εξής στοιχείο: ενώ το 2009 το μερίδιο των κερδών των 20 πιο κερδοφόρων εταιριών ανήλθε στο 45% των κερδών όλων των ελληνικών επιχειρήσεων (26.248 εταιρίες που εξέτασε η έκθεση της ICAP), το 2010 το αντίστοιχο μερίδιό τους εκτοξεύθηκε στο 62%. Η ολιγοπωλιακή διάρθρωση της ελληνικής αγοράς προωθείται με εκπληκτικούς ρυθμούς, που είναι –δυστυχώς– ανάλογοι της αύξησης της ανεργίας.

Από καθαρά φορολογικής σκοπιάς, στο επίπεδο δηλαδή των δημοσίων εσόδων, η παραπάνω εντυπωσιακή συγκέντρωση του κεφαλαίου δεν θα μας απασχολούσε εάν οι φόροι που καταβάλλουν οι μεγάλες επιχειρήσεις αυξάνονταν αναλογικά με τα κέρδη τους. Είναι όμως έτσι;

Αν εξετάσουμε τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, θα διαπιστώσουμε το εξής: οι επιχειρήσεις που κατηγοριοποιούνται ως μεγάλες (με φορολογητέα κέρδη άνω των 7.500.000 ευρώ) παρουσιάζουν συγκριτικά με όλες τις άλλες επιχειρήσεις την εξής διάρθρωση στους φόρους που καταβάλλουν:


ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Φόροι 2009
Φόροι 2010
ΑΝΑΛΟΓΙΑ 2009

ΑΝΑΛΟΓΙΑ 2010
ΚΕΡΔΗ ΑΝΩ ΤΩΝ 7,5 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ
1,988
1,728
49%
48%
ΚΕΡΔΗ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 7,5 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ
2,069
1,893
51%
52%

Πηγή: Γ.Γ.Π.Σ., ποσά σε δις ευρώ

Ενώ δηλαδή το μερίδιο των κερδών των 20 πιο κερδοφόρων εταιριών εκτοξεύθηκε από το 45% στο 62%, οι φόροι των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν περίπου την ίδια αναλογία συγκριτικά με τις μικρότερες, μεταξύ 2009 και 2010. Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Κανονικά οι φόροι των μεγάλων επιχειρήσεων θα έπρεπε να είχαν αυξηθεί, κατά αναλογικό τρόπο, με την αύξηση των κερδών τους.

Οι μη καταβληθέντες φόροι προκύπτουν από τη νόμιμη φοροαποφυγή των πολυεθνικών επιχειρήσεων, η οποία με ένα άλλο θεσμικό πλαίσιο θα χαρακτηριζόταν όχι ως νόμιμη φοροαποφυγή αλλά απλά ως φοροδιαφυγή[1].

Μετακίνηση αδήλωτων κεφαλαίων στο εξωτερικό και πολιτικές για την αντιμετώπισή της

Τα πρόσφατα πολιτικά προβλήματα που ανέκυψαν από τον τρόπο διαχείρισης και αξιοποίησης της λίστας Λαγκάρντ συνιστούν μια μόνο πλευρά των αδήλωτων κεφαλαίων, που –σε πείσμα των προσπαθειών συγκάλυψης του διαπλεκόμενου ελληνικού πολιτικού συστήματος– είδαν το φως της δημοσιότητας. Από την έναρξη εφαρμογής των μνημονίων ξεκίνησε μια μαζική εξαγωγή κεφαλαίων στο εξωτερικό με επίσημες και ανεπίσημες πρακτικές (μέσω καταθετικών τραπεζικών λογαριασμών, μέσω επιστροφής κεφαλαίου στους μετόχους επιχειρήσεων, μέσω του private banking off shore τραπεζικών εταιριών κ.λπ.). Λόγω ακριβώς της απροθυμίας των κυβερνόντων να στραφούν εναντίον ομάδων συμφερόντων που τα προηγούμενα χρόνια ήταν οι αφανείς χρηματοδότες τους και λόγω του παγκόσμιου συστήματος  off shore εταιριών και φορολογικών παραδείσων, η χρηματική αποτίμηση της εξαγωγής κεφαλαίων είναι κάτι παραπάνω από επισφαλής.

Αυτό λοιπόν που θα έπρεπε να κάνει από την πρώτη στιγμή η εκάστοτε κυβέρνηση είναι:
·         Να στρέψει ένα μεγάλο μέρος του ελεγκτικού μηχανισμού στον έλεγχο των μετακινούμενων κεφαλαίων στο εξωτερικό.
·         Να τοποθετήσει ένα ελεγκτικό κλιμάκιο στην Τράπεζα της Ελλάδας ώστε σε πραγματικό χρόνο να πληροφορείται τις κινήσεις κεφαλαίων.
·         Να ελέγξει τις off shore δραστηριότητες των ελληνικών τραπεζών αλλάζοντας το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των τραπεζών.
·         Να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση των μετακινούμενων κεφαλαίων με τα δηλωθέντα εισοδήματα, προκειμένου στο τέλος των ελέγχων να είναι εφικτή η βεβαίωση των οφειλόμενων φόρων.
Αντί αυτών όμως οι μνημονιακές κυβερνήσεις:

·         Επέλεξαν τη μέθοδο της παροχής προκλητικών φορολογικών κινήτρων για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων, που, παρ’ όλα αυτά, δεν είχαν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα (γι’ αυτόν το λόγο και η διαδικασία νομοθετήθηκε δύο φορές).
·         Δεν δημιούργησαν κανέναν ουσιαστικό εποπτικό μηχανισμό στις τράπεζες. Ακόμα και σήμερα που η τρικομματική κυβέρνηση κόπτεται για τον έλεγχο της λίστας Λαγκάρντ, δεν αξιοποιούνται τα πλήρως διαθέσιμα στοιχεία για τη μετακίνηση κεφαλαίων από τις ελληνικές τράπεζες προς το εξωτερικό.
·         Άφησαν τελείως ανεξέλεγκτό το private banking των τραπεζών (τραπεζικές off shore υπηρεσίες για την απόκρυψη κεφαλαίων).
·         Νομοθέτησαν με τρομερή καθυστέρηση τις διεθνείς πρακτικές που ονομάζονται «έμμεσες τεχνικές ελέγχου του εισοδήματος», ώστε να συγκρίνονται τα δηλωθέντα στην εφορία με τα μετακινούμενα κεφάλαια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις στο φορολογικό νόμο που ψηφίστηκε πριν από λίγες μέρες στη Βουλή θυμήθηκαν να θεσπίσουν τη διάταξη που ορίζει ότι οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου του εισοδήματος έχουν αναδρομική ισχύ, δηλ. μπορούν να ελεγχθούν και παλαιότερες οικονομικές χρήσεις.
·         Διέλυσαν πλήρως τους φοροελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους, ενώ παράλληλα ιδιωτικοποίησαν τα αντικείμενα του δημόσιου ελεγκτικού έργου. 

[1] Για το θέμα της αντιμετώπισης των πολυεθνικών επιχειρήσεων βλ. άρθρο του Α.Κούρου στην Αυγή στις 9.12.2012 με τίτλο «Οι νέοι φόροι των (πραγματικά) μεγάλων επιχειρήσεων», www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=735329


Η Ενεργειακή Φτώχεια Μετατρέπει τις Πόλεις σε Θαλάμους Αερίων




του Κ. Ζαχαριάδη-  
ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ 
Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ



Εισαγωγή

Ιδιαίτερα επιβαρυμένη είναι η ατμόσφαιρα των μεγάλων αστικών κέντρων λόγω της αύξησης της καύσης ξύλου. Η χρήση τζακιών-ξυλόσομπων παρουσιάζει ραγδαία αύξηση, με αποτέλεσμα την αύξηση της χειμωνιάτικης ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το πρόβλημα δεν ήταν άγνωστο. Έρευνα, για παράδειγμα, που διεξήχθη σε ευρωπαϊκές πόλεις την περίοδο 2001-2005, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Carbosol, έδειξε ότι το 50-70% της χειμωνιάτικης ρύπανσης, με βλαβερές για την υγεία ενώσεις άνθρακα, προέρχεται από τα τζάκια και την καύση βιομάζας[1]. 

Η αιτία του προβλήματος βρίσκεται στη μεγάλη κυβερνητική αστοχία που –στο όνομα του περιορισμού του λαθρεμπορίου καυσίμων– εξίσωσε προς τα πάνω το φόρο του πετρελαίου θέρμανσης με αυτόν του πετρελαίου κίνησης, με αποτέλεσμα την εκδήλωση μιας πρωτοφανούς, για τα σύγχρονα δεδομένα, κρίσης ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ως γνωστόν, οι πολίτες, μην έχοντας τη δυνατότητα να προμηθευτούν πετρέλαιο, στράφηκαν σε φτηνότερες ενεργειακές μεθόδους.

Σοβαροί κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία

Το αποτέλεσμα είναι η εκτόξευση του αριθμού των μικροσωματιδίων (μέχρι και 30 φορές περισσότερα) που επιδρούν βλαπτικά στην υγεία όσων έχουν καρδιαγγειακά και πνευμονολογικά προβλήματα. Υπάρχει κίνδυνος η κατάσταση να γίνει αφόρητη με συνδυασμό χαμηλής θερμοκρασίας, άπνοιας και ξαστεριάς, που δημιουργεί το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής και δεν αφήνει τους ρύπους να φύγουν και να διαλυθούν.

Οι αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ θα επιδεινώσουν το φαινόμενο. Ακόμα μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θα στραφεί σε καύση ξυλείας – και όχι μόνο. Πολλοί, ιδίως τα εξαθλιωμένα κοινωνικά στρώματα, καθώς και η τιμή των καυσόξυλων έχει ανέβει, ρίχνουν σε τζάκια ό,τι καίγεται. Εάν καούν μελαμίνες, νοβοπάν, ξύλα με χρώματα ή πλαστικά, τότε το αποτέλεσμα είναι απλά δολοφονικό, καθώς εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα διοξίνες και άλλες άμεσα καρκινογόνες ενώσεις.

Ρύπανση εσωτερικού χώρου

Το πρόβλημα της ρύπανσης δεν αφορά μόνο τον εξωτερικό χώρο. Εάν η οικία δεν αερίζεται και το τζάκι ή η ξυλόσομπα δεν λειτουργεί σωστά, μπορεί οι συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων στο εσωτερικό του σπιτιού να φτάσουν και τα 500 μg/m3 (πραγματικά τρομερό νέφος… σαλονιού).

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν μια αύξηση της μέσης συγκέντρωσης σωματιδίων στον αέρα εσωτερικών χώρων ύστερα από μόλις 2-3 ώρες λειτουργίας του τζακιού. Οι μέσες τιμές που παρατηρούνται σε αυτά τα σπίτια κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του τζακιού και υπό συνθήκες χαμηλής ρύπανσης του εξωτερικού αέρα κυμαίνονται ανάμεσα σε 50 μg/m3 για τα αιωρούμενα μικροσωματίδια ΡΜ2.5 και 90 μg/m3 για τα σωματίδια ΡΜ10, όταν το όριο ασφαλείας είναι 20 μg/m3 και 40 μg/m3 αντίστοιχα σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία
Ανησυχητική αύξηση παρατηρείται επίσης και στον αριθμό των πιο λεπτόκοκκων σωματιδίων που εκπέμπονται κατά τη διάρκεια της καύσης ξύλων στο εσωτερικό των σπιτιών, γεγονός πολύ επικίνδυνο αν λάβουμε υπόψη ότι ο μέσος άνθρωπος περνά περίπου 55% του χρόνου του στο σπίτι.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αυξημένη ρύπανση τόσο του ατμοσφαιρικού όσο και του αέρα εσωτερικών χώρων προτείνονται, μεταξύ άλλων, αποξήρανση της χρησιμοποιούμενης ξυλείας και καλή συντήρηση τζακιών και καυστήρων.
Τοξικά pelets - pelets

Το πρόβλημα γιγαντώνεται, καθώς υπάρχει τεράστιο έλλειμμα ενημέρωσης των πολιτών και ελέγχου των προϊόντων. Πολλές από τις ξυλόσομπες ή τους καυστήρες βιομάζας δεν έχουν πιστοποίηση, ενώ ανύπαρκτος είναι ο έλεγχος στα υλικά καύσης. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε πέλετ εγχώριας παραγωγής με συμπιεσμένα απορρίμματα, άρα γεμάτο επικίνδυνα χημικά[2].

Πρόβλημα φαίνεται ότι προκαλούν και οι καυστήρες πέλετ. Αν και το πέλετ θεωρείται φιλικό για το περιβάλλον, οι καυστήρες που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα δεν είναι απαραίτητα ενεργειακής κλάσης 5, όπως ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη, άλλα υπάρχει δυνατότητα και για χρήση καυστήρων κλάσης 3. Την ατμόσφαιρα επιδεινώνει και η ανεξέλεγκτη καύση ελαστικών που παρατηρείται σε περιοχές όπως το Θριάσιο Πεδίο από αθίγγανους.

 Από την κοινωνική κρίση στην περιβαλλοντική

Ένα  φαινόμενο που έχει προσλάβει μεγάλες διαστάσεις τον τελευταίο καιρό είναι η εκτεταμένη λαθραία υλοτόμηση και η εκτεταμένη καταστροφή αστικών και περιαστικών δασών και αλσυλλίων με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή πόλεων και οικισμών, τόσο τους καλοκαιρινούς μήνες όσο και για την αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων κατά τους χειμερινούς μήνες[3].

Κοινωνική, περιβαλλοντική και… οικονομική αναποτελεσματικότητα

Η κυβέρνηση δεν απέτυχε οικτρά μόνο στο επίπεδο της στοιχειώδους προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας των πολιτών αλλά και δημοσιονομικά. Τα έσοδα που έχουν προϋπολογιστεί από την αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης δεν θα συγκεντρωθούν ποτέ, διότι πλέον η κατανάλωση έχει πέσει στο ναδίρ, αποδεικνύοντας με τον πιο κραυγαλέο τρόπο ότι η φοροδοτική ικανότητα ακόμα και των μεσαίων στρωμάτων έχει προ πολλού εξαντληθεί. Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ), η κατανάλωση του πετρελαίου θέρμανσης έχει μειωθεί έως και κατά 80%, μετά από τα νέα δεδομένα τα οποία διαμορφώθηκαν στην αγορά από την εξίσωση του φόρου πετρελαίου κίνησης με τον αντίστοιχο του πετρελαίου θέρμανσης.

Συμπεράσματα και προτάσεις

Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ θα είχε σημάνει περιβαλλοντικός συναγερμός και θα είχαν ανακοινωθεί έκτακτα μέτρα όταν οι συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων φτάνουν να είναι δύο με έξι φορές μεγαλύτερες από το ανώτατο όριο που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ως ανώτατο όριο ασφαλείας. Αυτή η κυβέρνηση  διαμορφώνει συνθήκες διαβίωσης που συγκρίνονται με το Πεκίνο ή άλλες πόλεις που φημίζονται για το βιασμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Δεν αρκεί όμως η καταγγελία του φαινομένου. Υπάρχουν λύσεις που άμεσα μπορούν να αμβλύνουν αυτή την επικίνδυνη κατάσταση:

1.      Η κυβέρνηση οφείλει δημοσίως να παραδεχτεί την αστοχία της για την εξίσωση προς τα πάνω του φόρου θέρμανσης στο πετρέλαιο και να υλοποιήσει την πρόταση της προς τα κάτω εξίσωσης των φόρων, διευρύνοντας ταυτόχρονα τα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια για τις πληθυσμιακές ομάδες που δικαιούνται επίδομα θέρμανσης, με ταυτόχρονη εξέταση της δυνατότητας μείωσης του φόρου στο Φυσικό Αέριο και επιτάχυνση της σύνδεσης κτιρίων στο δίκτυο.
2.      Επιβάλλεται τα ήδη υπάρχοντα προγράμματα βελτίωσης της ενεργειακής θωράκισης των κτιρίων να ενισχυθούν με πόρους, να γίνουν πιο προσβάσιμα με λιγότερη γραφειοκρατία και να διευρυνθούν τα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια ώστε να απευθύνονται σε περισσότερους καταναλωτές. Μια τέτοιου τύπου δραστηριότητα, πέρα από τα περιβαλλοντικά και ενεργειακά οφέλη που έχει, θα δώσει άμεση ώθηση και στον κλάδο των κατασκευών, ιδιαίτερα στους μικρομεσαίους. Σε ανάλογη κατεύθυνση, κίνητρα για αντικατάσταση των παλαιών κλιματιστικών με σύγχρονα και κίνητρα για μετατροπή των συμβατικών τζακιών σε ενεργειακά (καταναλώνουν 70% λιγότερα ξύλα για την ίδια ζέστη και μάλιστα με ελάχιστη ρύπανση εσωτερικών χώρων) μπορούν να βελτιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση.
3.      Η κυβέρνηση οφείλει να στελεχώσει άμεσα ένα παρατηρητήριο ατμοσφαιρικής ρύπανσης και με τη βοήθεια των ΜΜΕ και φυσικά του internet να οργανώσει καμπάνια ενημέρωσης των πολιτών, να τους επιστήσει την προσοχή για την επικινδυνότητα του φαινομένου και να περιγράψει τι σημαίνει έκτακτα μέτρα προσαρμογής σε περίπτωση ακραίας αύξησης της ρύπανσης.
4.      Να παγώσουν οι αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ, να διευρυνθεί το κοινωνικό τιμολόγιο του ρεύματος και να θεσπιστούν αυστηρές προδιαγραφές για καύσιμα/καυστήρες βιομάζας με την παράλληλη ενίσχυση των εποπτικών μηχανισμών.
5.      Να προστατευτούν – περιφρουρηθούν τα αστικά και περιαστικά δάση από τη λαθροϋλοτόμηση και με νομοθετικές πρωτοβουλίες, με ταυτόχρονη στήριξη τοπικών κοινωνικών επιχειρήσεων για παραγωγή πέλετ από δασικά υπολείμματα.

Μόνο η ενεργειακή εξοικονόμηση θα δώσει τέλος μια για πάντα στην ενεργειακή φτώχεια και στο πρόβλημα της αιθαλομίχλης, για να μην έχουμε και του χρόνου ακριβώς τα ίδια προβλήματα με φέτος.
Όσοι εξαντλούν την κριτική τους στη μείωση του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης, μάλλον δεν καταλαβαίνουν ότι, και έτσι να γίνει, τα περισσότερα νοικοκυριά δεν θα μπορούν να διαθέσουν χρήματα για αγορά ικανοποιητικής ποσότητας πετρελαίου (όπως άλλωστε είχε συμβεί και πέρσι). Δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι προτείνουν ουσιαστικά τη συνεχιζόμενη εξάρτηση των νοικοκυριών από τις έντονες διακυμάνσεις των τιμών πετρελαίου. Δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι επιβαρύνεται το εθνικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με οδυνηρές επιπτώσεις στα δημοσιονομικά της χώρας. Ξεχνούν δε ότι μια συγκυριακή αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, λόγω π.χ. ενός πολέμου στο Ιράν, θα προκαλούσε μη διαχειρίσιμες καταστάσεις.
---------
Αγγλία 1952 – Λονδίνο

Ο καπνός από τα τζάκια που κάλυψε για πέντε ημέρες το Λονδίνο τον Δεκέμβριο του 1952 προκάλεσε το θάνατο περισσότερων από 4.000 ανθρώπων και οδήγησε αργότερα την κυβέρνηση στην απαγόρευση λειτουργίας τζακιών μέσα στην πόλη. Το Λονδίνο είχε πνιγεί και άλλες φορές στην αιθαλομίχλη. Όμως τα όσα εκτυλίχθηκαν στις 5 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς δεν είχαν προηγούμενο. Ο καιρός ήταν κρύος ήδη από τον Νοέμβριο του 1952 και σημειώνονταν έντονες χιονοπτώσεις. Για να ζεσταθούν, οι κάτοικοι του Λονδίνου έκαιγαν μεγάλες ποσότητες ξύλων στα τζάκια, και τεράστιες ποσότητες καπνού εκλύονταν στον ουρανό. Υπό κανονικές συνθήκες, ο καπνός θα διασκορπιζόταν στην ατμόσφαιρα. Όμως ένας αντικυκλώνας που σχηματίστηκε στην ευρύτερη περιοχή πάνω από τη βρετανική πρωτεύουσα δημιούργησε μια θανάσιμη παγίδα. Ο αντικυκλώνας έσπρωχνε τον αέρα προς τα κάτω θερμαίνοντάς τον. Όταν ο αέρας στο έδαφος είναι ζεστότερος από εκείνον υψηλότερα δημιουργείται η λεγόμενη αναστροφή.
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)